دیوان اشعار خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی متخلص به «حافظ» شیرازی

رباعیات

رباعی شمارهٔ ۱

جز نقش تو در نظر نیامد ما را

جز کوی تو رهگذر نیامد ما را

خواب ار چه خوش آمد همه را در عهدت

حقّا که به چشم دَر نیامد ما را

رباعی شمارهٔ ۲

بر گیر شراب طرب‌انگیز و بیا

پنهان ز رقیب سفله بستیز و بیا

مشنو سخن خصم که بنشین و مرو

بشنو ز من این نکته که برخیز و بیا

رباعی شمارهٔ ۳

گفتم که لبت، گفت لبم آب حیات

گفتم دهنت، گفت زهی حبّ نبات

گفتم سخن تو، گفت حافظ گفتا

شادیِ همه لطیفه‌گویان صلوات

رباعی شمارهٔ ۴

ماهی که قدش به سرو می‌ماند راست

آیینه به دست و روی خود می‌آراست

دستارچه‌ای پیشکشش کردم، گفت

وصلم طلبی زهی خیالی که تو راست

رباعی شمارهٔ ۵

من با کمر تو در میان کردم دست

پنداشتمش که در میان چیزی هست

پیداست از آن میان چو بربست کمر

تا من ز کمر چه طرْف خواهم بربست

رباعی شمارهٔ ۶

تو بدری و خورشید تو را بنده شده‌ست

تا بندهٔ تو شده‌ست تابنده شده‌ست

زان روی که از شعاع نور رخ تو

خورشید منیر و ماه تابنده شده‌ست

رباعی شمارهٔ ۷

هر روز دلم به زیر باری دگر است

در دیدهٔ من ز هجر خاری دگر است

من جهد همی‌کنم قضا می‌گوید

بیرون ز کفایت تو کاری دگر است

رباعی شمارهٔ ۸

ماهم که رخش روشنی خور بگرفت

گرد خط او چشمهٔ کوثر بگرفت

دل‌ها همه در چاه زنخدان انداخت

وآنگه سر چاه را به عنبر بگرفت

رباعی شمارهٔ ۹

امشب ز غمت میان خون خواهم خفت

وز بستر عافیت برون خواهم خفت

باور نکنی خیال خود را بفرست

تا دَرنگرد که بی‌ تو چون خواهم خفت

رباعی شمارهٔ ۱۰

نی قصهٔ آن شمع چگل بتوان گفت

نی حالِ دلِ سوخته‌دل بتوان گفت

غم در دلِ تنگِ من از آن است که نیست

یک دوست که با او غمِ دل بتوان گفت

رباعی شمارهٔ ۱۱

اوّل به وفا میِ وصالم درداد

چون مست شدم جام جفا را سرداد

پر آب دو دیده و پر از آتش، دل

خاک ره او شدم به بادم برداد

رباعی شمارهٔ ۱۲

نی دولت دنیا به ستم می‌ارزد

نی لذّت مستی‌اش الم می‌ارزد

نه هفت هزار ساله شادی جهان

این محنت هفت روزه غم می‌ارزد

رباعی شمارهٔ ۱۳

هر دوست که دم زد ز وفا دشمن شد

هر پاکروی که بود تردامن شد

گویند شب آبستن و این است عجب

کاو مرد ندید از چه آبستن شد

رباعی شمارهٔ ۱۴

چون غنچهٔ گل قرابه‌پرداز شود

نرگس به هوای می قدح‌ساز شود

فارغ دل آن کسی که مانند حباب

هم در سر میخانه سرانداز شود

رباعی شمارهٔ ۱۵

با می به کنار جوی می‌باید بود

وز غصّه کناره‌جوی می‌باید بود

این مدّت عمر ما چو گل ده روز است

خندان لب و تازه‌روی می‌باید بود

رباعی شمارهٔ ۱۶

این گل ز بر همنفسی می‌آید

شادی به دلم از او بسی می‌آید

پیوسته از آن روی کنم همدمی‌اش

کز رنگ وی‌ام بوی کسی می‌آید

رباعی شمارهٔ ۱۷

از چرخ به هر گونه همی‌دار امید

وز گردش روزگار می‌لرز چو بید

گفتی که پس از سیاه رنگی نبُوَد

پس موی سیاه من چرا گشت سفید

رباعی شمارهٔ ۱۸

ایّام شباب است شراب اولیٰتر

با سبزخَطان، بادهٔ ناب اولیٰتر

عالم همه سر به سر رباطیست خراب

در جای خراب هم خراب اولیٰتر

رباعی شمارهٔ ۱۹

خوبان جهان صید توان کرد به زر

خوش خوش بَر از ایشان بتوان خورد به زر

نرگس که کُلَه دار جهان است ببین

کاو نیز چگونه سر درآورد به زر

رباعی شمارهٔ ۲۰

سیلاب گرفت گِرد ویرانهٔ عمر

وآغاز پُری نهاد پیمانهٔ عمر

بیدار شو ای خواجه که خوش خوش بکِشد

حمّال زمانه رخت از خانهٔ عمر

رباعی شمارهٔ ۲۱

عشقِ رخِ یار، بر منِ زار مگیر

بر خسته‌دلانِ رندِ خَمّار مگیر

صوفی چو تو رسمِ رهروان می‌دانی

بر مَردمِ رند، نکته بسیار مگیر

رباعی شمارهٔ ۲۲

در سنبلش آویختم از روی نیاز

گفتم من سودازده را کار بساز

گفتا که لبم بگیر و زلفم بگذار

در عیش خوش‌ آویز، نه در عمر دراز

رباعی شمارهٔ ۲۳

مَردی ز کَنندهٔ دَرِ خیبر پرس

اسرار کرَم ز خواجهٔ قنبر پرس

گر طالب فیض حقّ به صدقی حافظ

سر چشمهٔ آن ز ساقی کوثر پرس

رباعی شمارهٔ ۲۴

چشم تو که سِحرِ بابِل است استادش

یا رب که فسون‌ها برواد از یادش

آن گوش که حلقه کرد در گوش جمال

آویزهٔ دُرّ ز نظم حافظ بادش

رباعی شمارهٔ ۲۵

ای دوست دل از جفای دشمن درکش

با روی نکو شراب روشن درکش

با اهل هنر گوی گریبان بگشای

وز نااهلان تمام دامن درکش

رباعی شمارهٔ ۲۶

ماهی که نظیر خود ندارد به جمال

چون جامه ز تن برکشد آن مشکین‌خال

در سینه دلش ز نازکی بتوان دید

مانندهٔ سنگ خاره در آب زلال

رباعی شمارهٔ ۲۷

در باغ چو شد باد صبا دایهٔ گل

بربست مشاطه‌وار پیرایهٔ گل

از سایه به خورشید اگرت هست امان

خورشیدرُخی طلب کن و سایهٔ گل

رباعی شمارهٔ ۲۸

لب باز مگیر یک زمان از لب جام

تا بستانی کام جهان از لب جام

در جام جهان چو تلخ و شیرین به هم است

این از لب یار خواه و آن از لب جام

رباعی شمارهٔ ۲۹

در آرزوی بوس و کنارت مُردم

وز حسرت لعل آبدارت مُردم

قصّه نکنم دراز، کوتاه کنم

بازآ بازآ کز انتظارت مُردم

رباعی شمارهٔ ۳۰

عمری ز پی مراد ضایع دارم

وز دور فلک چیست که نافع دارم

با هر که بگفتم که تو را دوست شدم

شد دشمن من وه که چه طالع دارم

رباعی شمارهٔ ۳۱

من حاصل عمر خود ندارم جز غم

در عشق، ز نیک و بد ندارم جز غم

یک همدم باوفا ندیدم جز درد

یک مونس نامزد ندارم جز غم

رباعی شمارهٔ ۳۲

چون باده ز غم چه بایَدَت جوشیدن

با لشگر غم چه بایدت کوشیدن

سبز است لبت، ساغر از او دور مدار

می بر لب سبزه، خوش بوَد نوشیدن

رباعی شمارهٔ ۳۳

ای شرم زده غنچهٔ مستور از تو

حیران و خجل نرگس مخمور از تو

گل با تو برابری کجا یارَد کرد

کاو نور ز مه دارد و مه نور از تو

رباعی شمارهٔ ۳۴

چشمت که فسون و رنگ می‌بارد از او

افسوس که تیر جنگ می‌بارد از او

بس زود ملول گشتی از هم‌نفَسان

آه از دل تو که سنگ می‌بارد از او

رباعی شمارهٔ ۳۵

ای باد! حدیثِ من نهانش می‌گو

سِرّ دل من به صد زبانش می‌گو

می‌گو نه بِدان‌سان که ملالش گیرد

می‌گو سخنی و در میانش می‌گو

رباعی شمارهٔ ۳۶

ای سایهٔ سنبلت سمن پرورده

یاقوت لبت درّ عدَن پرورده

همچون لب خود مدام جان می‌پرور

زان راح که روحیست به تن پرورده

رباعی شمارهٔ ۳۷

گفتی که تو را شوم مدار اندیشه

دل خوش کن و بر صبر گمار اندیشه

کو صبر و چه دل، کآنچه دلش می‌خوانند

یک قطرهٔ خون است و هزار اندیشه

رباعی شمارهٔ ۳۸

آن جام طرب شکار بر دستم نه

وان ساغر چون نگار بر دستم نه

آن می که چو زنجیر بپیچد بر خود

دیوانه شدم بیار بر دستم نه

رباعی شمارهٔ ۳۹

با شاهد شوخ شنگ و با بربط و نی

کنجی و فراغتی و یک شیشهٔ می

چون گرم شود ز باده ما را رگ و پی

منّت نبریم یک جو از حاتم طی

رباعی شمارهٔ ۴۰

قسّام بهشت و دوزخ آن عقده‌گشای

ما را نگذارد که درآییم ز پای

تا کی بوَد این گرگ ربایی، بنمای

سرپنجهٔ دشمن افکن ای شیر خدای

رباعی شمارهٔ ۴۱

ای کاش که بخت، سازگاری کردی

با جور زمانه یار، یاری کردی

از دست جوانی‌ام چو بِرْبود عنان

پیری چو رکاب، پایداری کردی

رباعی شمارهٔ ۴۲

گر همچو من افتادهٔ این دام شوی

ای بس که خراب باده و جام شوی

ما عاشق و رند و مست و عالَم‌سوزیم

با ما منشین اگر نه بدنام شوی